سیر تا پیاز سامانه مودیان مالیاتی (1)

مودیان مالیاتی

از نظر قوانین مالیاتی کشور، مودیان مالیاتی به اشخاص حقیقی و حقوقی اطلاق می‌شود که مکلف هستند اظهارنامه های مالیاتی را تسلیم سازمان امور مالیاتی کنند. فرقی ندارد که اشخاص حقیقی یا حقوقی در چه واحد شغلی مشغول به فعالیت هستند. تمام فعالان اقتصادی که به هر عنوانی معاملات تجاری انجام می دهند، ملزم به ارائه صورت وضعیت مالی می باشند. در قانون کشور افرادی که مشمول پرداخت مالیات هستند و به عنوان مودی شناخته می شوند، عبارت هستند از:

• تمام مالکان اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی
• تمامی اشخاص حقیقی ایرانی که در ایران زندگی می کنند و در داخل کشور یا خارج از آن درآمد کسب می کنند.
• تمام اشخاص حقیقی ایرانی که مقیم خارج از کشور هستند و در خارج یا داخل کشور درآمد کسب می کنند.
• تمام اشخاص حقوقی که در ایران یا خارج از آن درآمدی کسب می نمایند.
• تمام اشخاص حقیقی و حقوقی غیر ایرانی که در داخل ایران درآمد بدست می آورند.

به طور کلی تمام کسانی که موظف به پرداخت انواع مالیات (مالیات بر درآمد، مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد اتفاقی، مالیات بر ارث و مالیات بر ارزش افزوده) باشند، مودیان مالیاتی هستند و باید اظهارنامه مالیاتی خود را تقدیم سازمان امور مالیاتی کنند.

•  مودیان مالیاتی مستمر: این گروه از مالیات دهندگان باید در سامانه مودیان ثبت نام کنند؛ زیرا این افراد فعالان اقتصادی هستند که در نتیجه انجام معامله کسب درآمد می کنند.
• مودیان مالیاتی مقطعی: این گروه به واسطه دریافت یک هدیه، ارث، خرید و فروش املاک، سکه، ارز و خودرو درآمدی را کسب می کنند و در یک برهه زمانی مشمول پرداخت مالیات هستند.

سامانه مودیان

سامانه مودیان یکی از مهمترین دستاوردهای سازمان امور مالیاتی می باشد. هدف آن جمع ‌آوری و یکپارچه کردن اطلاعات مربوط به مالیات دهندگان ایجاد شده‌ است. در واقع این سامانه یک سیستم نرم ‌افزاری در بستر وب می‌ باشد که باعث آسان سازی و افزایش سرعت ثبت اطلاعات مالی و مالیاتی مودیان می شود. سامانه مودیان مالیاتی برای صاحبان مشاغل و کسب و کارها چند کارکرد عمده دارد که عبارت هستند از:

• اطلاعات مالی خود را به سازمان امور مالیاتی به صورت آنلاین ارسال می کنند.
• پرداخت مالیات از طریق این سامانه آسانتر است.
• پرداخت و بدهی های مالیاتی شفافیت بیشتری دارند.
• زمان و هزینه کمتری بابت امور مربوطه مالیات صرف می شود.

اصلی‌ترین هدف سازمان امور مالیاتی کشور از راه‌اندازی  سامانه مودیان جلوگیری از فرار مالیاتی برخی اشخاص حقیقی و حقوقی است. سامانه در تاریخ ۲۱ مهر ماه ۱۳۹۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و دارای ۶ فصل، ۲۹ ماده و ۲۸ تبصره می‌باشد. این سیستم برخط با نام قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی تصویب شده است. تمام مشمولین موظف به ثبت نام و اخذ شناسه یکتای حافظه مالیاتی هستند. در سامانه برای مودی مالیاتی یک کارتابل یا کارپوشه در نظر گرفته شده است. مودیان از طریق آن با سازمان در ارتباط بوده و مکلف هستند صورتحساب الکترونیکی خود را با اعلام فراخوان از سوی سازمان مربوطه، به ثبت برسانند.

چرا باید در سامانه مودیان ثبت‌نام کنیم؟

این‌ که "چرا باید در سامانه مودیان مالیاتی ثبت ‌نام کنید؟" جزو پرسش ‌هایی است که همواره در ذهن مودیان ایجاد می‌شود. قبل ‌از اجرا شدن قانون پایانه ‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، طبق ماده ۱۵۷ قانون مالیات ‌های مستقیم، افراد مالیات پرداخت می کردند.در بیشتر مواقع صاحبان مشاغل و سازمان با چالش های زیادی مانند فرار مالیاتی، فرایند طولانی رسیدگی به اظهارنامه های مالیاتی توسط ممیزین، فرایند طولانی اعتراض به برگه های تشخیص و اتلاف وقت در هیات های حل اختلاف مالیاتی مواجه می شدند. دلایل ذیل مهمترین پاسخ به سوال چرا باید در سامانه مودیان ثبت نام کنید، می باشند:

• به وجود آمدن یک سیستم یکپارچه برای گردآوری اطلاعاتی مالیاتی
• شفاف سازی در ارسال صورت حساب ها و اظهارنامه های مالیاتی
• جلوگیری از فرار مالیاتی
• برقراری عدالت مالیاتی
• جلوگیری از تقلب
• افزایش سرعت ارسال صورتحساب ها

چه کسانی باید در سامانه مودیان ثبت نام کنند؟

با توجه به اینکه سامانه مودیان از مهر ۱۴۰۱ در حال اجرا می باشد، اغلب صاحبان مشاغل و کسب و کارها درباره ثبت نام و عضویت سردرگم هستند. اولین دغدغه آنها این است که چه کسانی مشمول این قانون بوده و چه کسانی نیازی به ثبت نام در این سامانه نیستند؟ در بند ج ماده یک قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی صراحتا اشخاصی که ملزم به ثبت نام در این سامانه هستند را معین کرده است.

این ماده بیان می کند که تمام مشاغل صنفی، غیر صنفی، اشخاص حقوقی و کلیه صاحبان کسب و کارهایی که در بخش ۴ و ۵ قانون مالیات های مستقیم، مشمول قانون پایانه های فروشگاهی هستند. اگر بخواهیم به طور خلاصه بیان کنیم، مشمولین این قانون عبارت هستند از:

• تمام افراد حقیقی شاغل (خودشان صاحب شغل و کسب و کاری هستند)
• تمام افراد حقوقی (شرکت هایی که به ثبت رسیده و کد اقتصادی دریافت کرده اند. مانند شرکت های سهامی (عام،خاص)، شرکت های با فعالیت محدود، شرکت های تضامنی، تعاونی)
• اشخاص حقیقی یا حقوقی منبع درآمد آنها از محل اجاره املاک، حقوق و فروش کالا و خدمات است.
• موسسه هایی که به شکل خیریه ها و بنیادها مشغول به فعالیت بوده و غیر انتفاعی محسوب می شوند.
• تمام تجار و کسب و کارهایی که در مناطق ویژه اقتصادی فعالیت می کنند.

چه کسانی نباید در سامانه مودیان ثبت نام کنند؟

در مقابل کسانی که حتما باید در سامانه مودیان ثبت نام کنند، افراد حقیقی و حقوقی هستند که الزامی به انجام این کار ندارند. این افراد عبارت هستند از:

• اشخاص حقیقی و حقوقی موضوع تبصره ماده ۲ قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان (افرادی که کالاها و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده ارائه می دهند و در مشاغل گروه سوم قرار دارند)
• افرادی که نوع فعالیت اقتصادی شان به شکلی است که امکان ثبت نام در این سامانه را ندارند.
• افراد حقیقی موضوع ماده ۸۱ قانون مالیات های مستقیم (فعالیت های کشاورزی،دامداری، پرورش طیور، ماهیگیری، احیای مراتع، صیادی، نوغانداری، پرورش طیور)
• اشخاص مشمول قانون ۱۴۲ قانون مالیات های مستقیم (کارگاه های فرش بافی، صنایع دستی، شرکت های تعاونی)

منظور از مشاغل گروه سوم، اشخاص حقیقی هستند که کسب و کارهای کوچکی دارند و مجموع فروش و خدمات آنها کمتر از ۵۰ میلیارد ریال در یک سال است.

اشخاص حقیقی و سامانه مودیان

چنانچه گفتیم طبق قوانین افرادی که ملزم به ثبت نام در سامانه مودیان هستند، در دو گروه اشخاص حقیقی و حقوقی قرار دارند. افراد حقیقی به صاحبان مشاغلی که در واحدهای تولیدی، فروش، واحدهای صنفی، غیر صنفی و سایر فعالیت ها مشغول هستند، گفته می شوند. قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان کلیه اشخاص حقیقی را از اول دی ماه ۱۴۰۲ موظف کرده تا به صدور صورتحساب الکترونیکی اقدام نمایند. از نظر سازمان امور مالیاتی کشور، تمام اشخاص حقیقی ذیل باید از اول دی ماه سال ۱۴۰۲ صورتحساب الکترونیکی نوع ۱ و ۲ را بابت فروش کالا و خدمات صادر کنند:

• صاحبان مشاغل (افراد حقیقی) موضوع ماده ۶ قانون بودجه، بدون در نظر گرفتن میزان فروش کالا و خدمات به صدور صورتحساب الکترونیکی اقدام کنند.
• افراد حقیقی که تا پایان شهریور ۱۴۰۲ میزان فروش آنها از کالا و خدمات بیش از ۱۸۰ میلیارد ریال است.
• فعالین حوزه کالا و خدماتی مانند طلا، پلاتین و جواهرات با استناد به بند ب ماده ۲۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوبه ۱۴۰۰ باید صورتحساب الکترونیکی خود را صادر کنند.
• تمام فروشندگانی که مواد معدنی به واحدهای فرآوری عرضه می کنند (موضوع بند م تبصره ۷ قانون بودجه مصوب ۱۴۰۲) باید صورتحساب الکترونیکی نوع اول را ارائه نمایند.

از آنجا که صدور صورتحساب برای افراد حقیقی و مشاغل از اول سال ۱۴۰۲ قابل اجرا است، باید در سامانه مودیان ثبت نام کنند.

ادامه دارد ...