مؤدی مالیاتی کیست؟

چه کسی مؤدی مالیاتی نامیده می شود؟

مؤدی در لغت به معنای ادا کننده و پرداخت کننده است. با این تعریف، مودی مالیاتی در اصطلاحات مالیاتی به معنای پرداخت کننده مالیات در نظر گرفته می‌شود. شاید برخی به اشتباه چنین تصور کنند که تنها اشخاصی که پرونده مالیاتی تشکیل داده‌اند، مودی هستند. اما حقیقت این است که هر کس که موظف به پرداخت هر یک از انواع مالیاتها باشد، فارغ از اینکه پرونده مالیاتی داشته باشد یا اینکه پرونده نداشته باشد، تا قبل از پرداخت بدهی مالیاتی، مؤدی مالیاتی نامیده می‌شود.

البته باید بدانید تمامی مودیان مشمول پرداخت مالیات نیستند و بر حسب نوع فعالیت ممکن است مشمول نرخ صفر یا معافیت مالیاتی باشند؛ اما در هر حال برای استفاده از هرگونه مزایای قانونی نظیر نرخ صفر یا معافیت مالیاتی، موظف به انجام تکالیف مالیاتی خود در مهلت مقرر هستند.

بر این اساس موارد زیر همگی جزء مودیان مالیاتی هستند:

• کارگری که موظف به پرداخت مالیات بر درآمد حقوق است
• صاحب فروشگاه یا مغازه داری که به واسطه کسب درآمد مشمول ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی است؛
• شرکتی که با تولید یا توزیع کالا و یا ارائه خدمات مشمول ارائه اظهارنامه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی است؛
• شخصی که به واسطه دریافت اجاره املاک خود مشمول تسلیم اظهارنامه مالیاتی اجاره املاک است؛
• شخصی که به دلیل خرید یا فروش ارز و سکه مشمول مالیات مقطوع است؛
• یک خانم خانه دار (بدون هیچ گونه درآمد) که ملکی به عنوان هدیه دریافت کرده و مشمول پرداخت مالیات بر درآمد اتفاقی شده است؛
• کودک صغیری که مشمول پرداخت مالیات بر ارث است.

مودی مالیاتی مستمر و  مقطعی

بر اساس آنچه پیشتر گفته شد، مودیان مالیات را از یک دیدگاه می‌توان به دو گروه مودی مستمر و مودی مقطعی تقسیم نمود. مهم‌ترین تفاوت این دو گروه در استمرار تکالیف مالیاتی آنها است.

• مودیان مالیاتی مستمر: اشخاصی که به واسطه کسب درآمد از فعالیت‌های شغلی و یا معاملات تجاری مستمر مشمول پرداخت مالیات هستند، مودیان مالیاتی مستمر هستند؛ در واقع این اشخاص تا زمانی که چرخه فعالیت اقتصادی‌شان می‌گردد، به صورت مستمر موظف به انجام تکالیف مالیاتی هستند. این فعالیتهای اقتصادی می‌تواند یک کسب و کار کوچک مانند یک مغازه تولید یا توزیع کالا و یا ارائه خدمات باشد یا حتی شرکتهای بزرگ تولید و توزیع انبوه محصولات، بازرگانی (خرید و فروش کالا) و یا ارائه خدمات باشند.

تکالیف مالیاتی برای مودیان مالیاتی مستمر، بر اساس تفاوت مالیات اشخاص حقیقی و حقوقی به دو دسته تقسیم می‌شود. از مهم‌ترین تکالیف مودیان مستمر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. تشکیل پرونده مالیاتی؛
2. ثبت نام در سامانه‌های مالیاتی به تناسب تکالیف مالیاتی؛
3. نگهداری اسناد و مدارک و پلمپ دفاتر قانونی حسابداری که برای فعالیتهای مختلف بر اساس حجم فعالیت و حقیقی یا حقوقی بودن شخصیت مودی متفاوت است؛
4. ارائه گزارشات درآمد و هزینه به سازمان مالیاتی که برای فعالیتهای مختلف بر اساس حجم فعالیت و حقیقی یا حقوقی بودن شخصیت مودی متفاوت است.

• مودیان مالیاتی مقطعی: اما اگر شخصی به واسطه دریافت ارث، دریافت یک هدیه (یا هر نوع درآمد اتفاقی دیگر)، خرید و فروش یک دارایی مانند خودرو یا املاک، خرید و فروش ارز و سکه و مواردی از این دست، در یک مقطع زمانی خاص بدهکار مالیاتی و مشمول پرداخت مالیات شود، مودی مالیاتی مقطعی نامیده می‌شود.

مودیان مقطعی همان گونه که مشخص است در یک بازه زمانی خاص و به دلیل تحصیل نوعی درآمد یا دارایی با ماهیت غیرمستمر مشمول پرداخت مالیات شده‌اند. از این رو تکالیف این مودیان از نظر نوع تکلیف قابل اجرا (ارائه اظهارنامه مالیاتی یا تکمیل فرم مالیات مقطوع) و مهلت انجام تکلیف با یکدیگر متفاوت است. مهم‌ترین نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد، عدم نیاز به تشکیل پرونده مالیاتی است. به بیان دیگر مودیان مقطعی بدون نیاز به تشکیل پرونده مالیاتی و تنها با انجام تکلیف قانونی خود در مهلت مقرر، می‌توانند بدهی مالیاتی خود را پرداخت نمایند.

توجه به این نکته ضروری است که اشخاصی که مشمول مالیات مقطوع هستند، اگر مشغول کسب درآمد از یک فعالیت اقتصادی باشند، مودی مستمر شناخته می‌شوند. این اشخاص موظف به انجام تکالیف مالیاتی مربوط به مودیان مستمر در مهلت مقرر هستند. اما در صورتی که به دلایلی نظیر خرید سکه مشمول پرداخت مالیات مقطوع شده باشند، جزء مودیان مقطعی هستند.

جریمه عدم انجام وظایف مودیان مالیات

در صورتی که مودیان مالیات نسبت به انجام تکالیف مالیاتی خود در مهلت مقرر و پرداخت مالیات اقدام ننمایند، مشمول جرایم مالیاتی سنگینی خواهد شد. از جمله این جرایم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• جرایم نقدی؛
• محرومیت از تسهیلات و امتیازات مالیاتی؛
• مسدودی حساب؛
• ممنوع الخروجی؛
• مصادره اموال؛

کلام آخر

مودی مالیاتی عنوانی است که به همه مشمولین انجام تکالیف مالیاتی (و در برخی موارد پرداخت مالیات) اطلاق می‌شود. از سویی انجام صحیح تکالیف مالیاتی و برخورداری از تسهیلات مالیات منصفانه در گرو شناخت دقیق مودیان مالیاتی و تکالیف مالیاتی آنها است؛ از سوی دیگر عدم آشنایی با مودیان مالیاتی و تکالیف آنان منجر به چالش‌های بزرگی از جمله تعلق جرایم سنگین مالیاتی و از دست رفتن سرمایه‌ها و درآمدهای آنان خواهد شد. از این رو توصیه ما به همه مودیان جهت اجرای صحیح تکالیف مالیاتی خود، آموزش صفر تا صد مالیات کسب و کارها است. بدین ترتیب با کلیه وظایف خود به عنوان یک مودی مالیاتی از زمان تشکیل پرونده مالیاتی تا نحوه دفاع در هیئتهای مالیاتی آشنا خواهند شد.