هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی

هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی

هزینه های قابل قبول شامل هزینه های قانونی مشخصی می شوند که در طول مدت یکسال، توسط مودیان به منظور کسب درآمد بیشتر، پرداخت شده یا تخصیص داده شوند. برای این که بتوانیم برخی از هزینه ها را از جمع صورت مالی سالانه کسر کنیم، لازم است این هزینه ها از برخی شرایط خاص برخوردار باشند.

اولین شرط در خصوص هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی ، این است که هزینه باید در زمره هزینه هایی باشد که در قانون به آن اشاره گردیده است. دومین شرط نیز، این است که هزینه انجام شده باید مربوط به تحصیل درآمد توسط مودی باشد. از این رو باید بیان کنیم که هزینه های مالیاتی قابل قبول، تنها هزینه هایی هستند که با درآمد مرتبط باشند.

باید به این مسئله نیز اشاره کنیم، که هزینه های قابل قبول برای کسر از جمع درآمد کل شرکت، مشمول تمامی منابع درآمدی و مالیاتی نمی شوند. بلکه این هزینه ها تنها در مورد مالیات بر درآمد عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی هستند که مصداق می یابند. از طرف دیگر، تمامی مودیان مشمول پرداخت مالیات بر درآمد، می توانند با رعایت شرایط قانونی، امکان کسر هزینه از جمع درآمد را داشته باشند.

هزینه غیر قابل قبول مالیاتی

هزینه غیر قابل قبول مالیاتی، مربوط به هزینه ای می شود که مشمول قانون مالیات نشده است. از این رو این هزینه ها را کارشناس نمی تواند طبق ماده 147 و 148 قانون مالیات مستقیم، جزء هزینه های قابل قبول به شمار آورد. هزینه های غیر قابل قبول از درآمد مشمول مالیات کسر نمی شوند؛ به همین دلیل هم در لیست منابع دریافت مالیات قرار نخواهند گرفت. از جمله هزینه های غیر قابل قبول مالیاتی که می توانیم بیان کنیم، باید به موارد زیر اشاره کرد:

• هزینه های مربوط به دارایی که مالکیت آنها به واحد رسیدگی تعلق ندارد؛
• پاداش تمامی اعضای هیات مدیره؛
• مالیات بر ارزش افزوده و عوارض آن که با درآمدهای غیر معاف مرتبط است؛
• کاهش ارزش تمامی دارایی ها همچون موجودی محصولات و کالاها و سرمایه گذاری بر روی آنها.

در ذیل تبصره ماده 192 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم، به هزینه های غیر واقعی اشاره شده است. این هزینه ها در دفاتر قانونی ثبت می شوند و حتی ممکن است مدارکی هم برای اثبات داشته باشند؛ اما پس از انجام تحقیقات لازم، ماموران مالیاتی در می یابند که این هزینه ها صوری بوده یا تحقق نیافته اند، یا این که مدارک مربوط به آنها مجازی و غیرواقعی است.

در چنین وضعیتی، این هزینه ها را نمی توانیم جزء هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی که در مواد 147 و 148 قانون به آنها اشاره شده، به شمار آوریم. این هزینه های غیر قابل قبول بوده و مودیان در این زمینه مشمول جریمه عدم پرداخت مالیات نخواهند شد.

لیست هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی ماده 147 و 148

1. هزینه های مربوط به بازاریابی، تبلیغات، انجام خدمات تحقیقاتی، تبلیغات نمایشگاهی، خدمات آموزشی و موارد دیگر؛
2. هزینه های مربوط به خرید کالاهای فروخته شده؛
3. هزینه های مربوط به استخدام و خدمات کارکنان که شامل حقوق یا مزد، مزایای غیر مستمر اعم از نقدی و غیرنقدی، هزینه های بهداشتی و درمانی، هزینه های بازنشستگی، هزینه های پرداختی به سازمان تامین اجتماعی، مابه التفاوت تعدیل حقوق سنوات قبل و پرداختی ها به بازنشستگان موسسه تا سقف مشخص می شوند. البته این موارد یاد شده هر یک توضیحات تفصیلی بیشتری دارند که باید به آنها نیز توجه نمود؛
4. هزینه های مربوط به کرایه محل موسسه در صورتی که اجاره ای باشد؛
5. هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی مربوط به اجاره بهای ماشین آلات و ادوات؛
6. هزینه های مربوط به مخارج سوخت، برق، آب و …؛
7. هزینه های مربوط به وجود پرداختی به بیمه؛
8. هزینه های حق امتیاز پرداختی و حقوق و عوارض مالیاتی به موسسات دولتی و …؛
9. هزینه های مربوط به جریمه هایی که برای انجام عملیات موسسه به بانک ها و … پرداخت شده اند؛
10. هزینه های تحقیقاتی، آموزشی و آزمایشی و …؛
11. هزینه هایی که به جبران خسارت وارده مربوط می شوند؛
12. هزینه های فرهنگی، ورزشی، رفاهی و …؛
13. هزینه های مربوط به زبان اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق رسیدگی به دفاتر آنها؛
14. هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی جزئی که مربوط به محل موسسه اجاره ای می شوند؛
15. هزینه های مربوط به نگهداری از محل موسسه؛
16. هزینه های مربوط به مخارج حمل و نقل؛
17. هزینه های مربوط به حق الزحمه های پرداختی همچون حق الوکاله، حق المشاوره و …؛
18. هزینه های مربوط به پذیرایی، ایاب و ذهاب و انبارداری؛
19. هزینه های قابل قبول مربوط به کارمزد، سود و جریمه های انجام عملیات موسسه که باید به صندوق تعاون، بانک ها و … بپردازد؛
20. هزینه های مربوط به حق عضویت و اشتراک؛
21. بهای لوازم و ملزومات اداری؛
22. مطالبات وصول نشده؛
23. هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی مربوط به اکتشاف معادن که بهره برداری نشده اند؛
24. هزینه های مربوط به ضایعات متعارف تولید؛
25. هزینه های نگهداری و تعمیر ماشین آلات و …؛
26. زیان حاصل از تسعیر ارز؛
27. هزینه های مربوط به ذخیره در سال مورد رسیدگی؛
28. هزینه های خرید کتاب و دیگر کالاهای فرهنگی-هنری؛
29. هزینه های مربوط به سالهای قبل که باید در سال مالیاتی مورد رسیدگی پرداخت یا تخصیص داده شوند؛
30. هزینه های مربوط به خدمات پس از فروش.

هزینه های غیرقابل قبول مالیاتی

این هزینه ها نیز، خود شامل لیست دیگری می شوند که با لیست هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی تفاوت دارند. باید آنها را چنین بیان کنیم:

• هزینه هایی که با فعالیت های اقتصادی مودی ارتباطی ندارند؛
• هزینه هایی که به درآمد معاف از مالیات، مالیات مقطوع یا نرخ صفر مالیاتی مربوط هستند؛
• هزینه هایی که برای آنها اسناد و مدارک مورد تایید سازمان مالیاتی وجود ندارد؛
• هزینه هایی که با درآمد سالانه مطابقت ندارند؛

استهلاک در ماده 149 ق.م.م

مطابق با ماده 149 قانون مالیات های مستقیم، کالاهایی که با گذشت زمان و یا به دلیل عوامل دیگری بدون توجه به قیمت ارز، با کاهش ارزش مواجه می شوند، استهلاک پذیر هستند. در این میان، هزینه تاسیس هم جزء هزینه های استهلاک پذیر به شمار می رود. این هزینه ها، در لیست هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی قرار می گیرند.

در تبصره اول  این ماده بیان شده، اگر در اثر تجدید ارزیابی دارایی اشخاص حقوقی، مطابق با رعایت استانداردهای حسابداری، بهای کالایی ارزش یابد، مشمول پرداخت مالیات نخواهد شد. حتی هزینه این افزایش بها که جزء هزینه های استهلاکی است هم، به عنوان هزینه های قابل قبول شناخته نمی شود.

در تبصره دوم این ماده (الحاقی 31/04/1394) نیز، چنین بیان شده است، که اگر  در اثر فروش مال قابل استهلاک یا مسلوب‌المنفعه شدن ماشین‌آلات، خسارتی به موسسه وارد گردد، زیان مورد نظر معادل ارزش مستهلک نشده دارایی کسر از حاصل فروش (در صورت فروش)، به صورت یک جا قابل محاسبه در حساب سود و زیان همان سال باشد.

هزینه ماموریت قابل قبول مالیاتی

میزان حد نصاب هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی ماموریت به خارج از کشور، روزانه حداقل معادل 200 هزار تومان است. این مبلغ برای شرکت هایی که در زمینه تولید فعالیت می کنند، هر سال معادل 180 روز محاسبه می گردد. در حالی که برای اشخاص حقیقی این  مبلغ معادل 30 روز محاسبه می شود. باید این نکته را مد نظر داشت که هزینه های تامین ارز و هزینه هایی که مربوط به خروج از کشور می شوند، علاوه بر حد نصاب روزانه، باید مورد پذیرش قرار گیرند.

 پاداش هیئت مدیره در هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی

پاداش هیئت مدیره که میزان آن در مجمع عمومی شرکت ها تصویب می شود، طبق مفاد ماده های 239 و 241 قانون تجارت، برداشت شده از سود خالص است. از این رو نمی توانیم آن را جزء هزینه های قابل قبول در پرداخت مالیات به شمار آوریم. با این حال، پرداخت پاداش به اعضای هیئت مدیره، طبق رعایت مقررات مالیاتی، شامل کسر مالیات از حقوق می گردد.

پس باید بیان کنیم که پاداش این اعضا طبق قانون تجارت، نباید از یک حد مشخصی فراتر رود. در شرکت های سهامی عام این میزان، 3 درصد بوده و در شرکت های سهامی خاص، معادل 6 درصد است. علاوه بر آن، این پاداش نباید برای اعضای موظف بالاتر از یکسال حقوق پایه ایشان باشد. برای اعضای غیر موظف نیز نباید از حداقل پاداش اعضای موظف بیشتر باشد.

زیان قابل قبول مالیاتی

طبق بند 9 ماده 148 قانون مالیات های مستقیم، زیان قابل قبول بسته به چند شرط، جزء هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی  به شمار می رود:

1. اولین مسئله این که زیان وارد شده و میزان خسارت، باید توسط مراجع ذی الصلاح تایید شود. 
2. دومین مسئله این که باید حتما میزان و موضوع زیان وارد شده مشخص باشد.
3. سومین شرط، به این مسئله اشاره دارد که جبران زیان نباید طبق قرارداد یا قانون، بر عهده شخص دیگری باشد؛ یا این که شخص دیگری اقدام به جبران این خسارت نماید. در صورتی که تمامی این شرایط در خصوص زیان صدق کنند، می توان آن را جزء هزینه های قابل قبول به شمار آورد.

هزینه تبلیغات قابل قبول مالیاتی

ممکن است برای شما هم این سوال مطرح شود که آیا هزینه تبلیغات را می توان جزء هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی  به شمار آورد؟ باید بگوییم مطابق با آیین نامه اجرایی مقررات در بند 8 ماده 148 قانون مالیات های مستقیم (اصلاحی)، در صورتی که هزینه تبلیغات دارای شرایط زیر باشد، جزء هزینه های قابل قبول به شمار خواهد رفت.

اولین مسئله این است که باید هزینه تبلیغات و بازاریابی، در دوره جاری و تنها به منظور ارائه خدمات و تولید کالا باشد. در صورتی که هزینه تبلیغات به دوره آتی، یعنی قبل از بهره برداری مربوط شود، این هزینه در طول ده سال از زمان عرضه و فروش محصولات، به صورت اقساط مساوی استهلاک خواهد گرفت. دومین شرط، این است که هزینه بازاریابی و تبلیغات باید به هدف صادرات کالا صرف شود.

در نهایت نیز باید بگوییم هزینه تبلیغات برای معرفی کردن خدمات یا کالا، باید به صورت مستقیم با فعالیت اصلی موسسه ارتباط داشته باشد. در صورتی که این سه شرط محقق شوند، می توانیم هزینه تبلیغات را نیز جزء هزینه های قابل قبول مالیاتی به شمار آوریم.

بخشنامه هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی

تمامی حسابداران و مدیران مالی می دانند که باید در مورد بخشنامه های مالیاتی اطلاعات داشته باشند. این مسئله می تواند به آنها در احقاق حق مودیان کمک شایانی نماید. مطابق با تبصره 3 ماده 147 قانون مالیات های مستقیم، در صورتی که هزینه های پرداختی قابل قبول مالیاتی به صورت تهاتر پرداخت نشوند، اگر مبلغ بیش از 50 میلیون باشد، باید از طریق بانک و موسسات مالی تسویه شود.

این نکته مهم را در نظر داشته باشید که اجرای حکم تبصره 3 ماده 147 قانون مالیات های مستقیم، در انتهای بخشنامه ای که در تاریخ 04/10/1396 منتشر شده، قید گردیده است. از این رو تمامی هزینه هایی که از محل جاری شرکا انجام می شوند، جزء هزینه های مالیاتی قابل قبول به شمار می روند.

نکات مهم هزینه‌ های قابل قبول

در دادنامه شماره 1215 که در تاریخ 14 مهر سال 1393 ابلاغ گردید، به ابطال عدم پذیرش هزینه کاهش ارزش موجودی ها و هزینه کاهش ارزش سرمایه گذاری ها، اشاره شده است. بندهای 2 و 3 این بخشنامه، اظهار می دارند که چون نمی توان علت بروز این هزینه ها را پیش بینی نمود، پس نباید آنها را در لیست هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی  قرار داد.

دیگر نکات مهم در خصوص هزینه های قابل قبول نیز، مربوط به استهلاک و پاداش هیات مدیره می شوند. به هردوی این موارد در همین مطلب اشاره نمودیم و کامل توضیحاتی را در مورد آنها بیان کردیم. فقط باید بیان کنیم که این دو نوع هزینه نیز در لیست هزینه های قابل قبول قرار نخواهند گرفت.

سخن پایانی

با وجود این که اطلاعات کاملی در خصوص هزینه‌ های قابل قبول مالیاتی از مطالعه این مقاله به دست آوردید، ممکن است هنوز هم با برخی ابهامات درگیر باشید. در چنین وضعیتی شما باید به سراغ حسابداران و کارشناسان متخصص در حوزه مالیاتی روید. آموزش های ما در پارساحساب ایرانیان می توانند در این زمینه به شما اطلاعات لازم را ارائه کنند. کافیست این آموزش ها را دنبال کنید و هر نوع ابهامی که در خصوص هزینه های مالیاتی قابل قبول و غیر قابل قبول دارید، در چت باکس با ادمین در میان بگذارید.